Herakles'in Hiç Bitmeyen İşleri

3000 yıla yakın tarihi ile Syedra, 250 metrelik sütunlu caddesi; meclis, tiyatro gibi önemli yapılarının yanında 164 metrekarelik Herakles mozaiği, gelişmiş altyapı sistemleri ve yakın zamanda inanç turizmi için önemli bir durak olmaya aday Vaftiz Mağarası ile tarih severler için mükellef bir antik kent. Yakında gece ziyaretine de açılacak olan bu antik kentte, Alanya’ya nazır güneşin batışını izlemek de gerçekten kaçırılmaması gerekenlerden!

Kimi tarihçi Kilikia, kimisi Pamfilia sınırları içinde saysa da çoğunluğun görüşüne göre M.Ö. VII. yüzyıldan M.S. XII. yüzyıla kadar Dağlık Kilikia Bölgesi’nin önemli yerleşim yerlerinden biri Syedra. Adı büyük ihtimalle zamanında bölgede çokça yetişen sedir ağaçlarından geliyor. Bu sağlam ve esnek ağacın yoğun ve geçirimsiz yapısı daha az su çektiği, reçinesi su direncini artırdığı ve böceklere karşı bana mısın demediği için gemi yapımında her zaman tercih edilmiş. Kleopatra’nın Mısır’a buradan sedir taşıtması boşuna değil.

Gemi deyip de korsanları anmamak olmaz. Korakesion gibi Syedra da korsanlardan hep çok çekmiş. Ama Syedralılar da öyle boş değil! Antik çağlarda Anadolu'daki başlıca Apollon kehanet merkezlerinden biri olan Klaros antik kentinden medet umsalarsa da korsan tehlikesi ancak M.Ö. 67’de Pompeius Magnus tarafından ortadan kaldırılmış.

M.S. 194’te İmparator Septimus Severus'un kente gönderdiği teşekkür mektubundan hazırlanan ve bugün Alanya Müzesi’nde sergilenen yazıt da boşuna oraya dikilmemiş! İmparator, kente saldıran haydutlar ve dinsizlere karşı direnen Syedra halkını kutlamış. O dönem için gerçekten büyük bir gurur nişanesi.

Syedra aynı zamanda önemli bir spor ve ticaret merkezi; Mısır yolunda önemli bir liman. Pompeius Magnus’un, Mısır’a gidip eski dostu meşhur Julius Ceaser’a karşı muhalefetini şiddetlendirmeyi planlarken M.Ö. 48’de - yıllar önce korsanlardan kurtardığı - Syedra’da durup kamuoyunu yoklaması boşuna değil. Ancak yazık ki kendisi için yolun sonu pek hayra çıkmamış. Mısır'da toprağa ayak basar basmaz başı kesilerek öldürülmüş. Ama Ceaser da ne zaman sonra Mısır’a vardığında Pompeius’un katilini infaz ettirmiş. Eski dosttan düşman ancak bu kadar oluyor demek…

Malum ticaret parasız olmaz. Öyle her kentin de kendi parası olmaz. Ama parayı bulan Lidyalılarla aynı toprakların çocuğu olan Syedra’nın var! Milattan hemen sonra hüküm süren İmparator Tiberius zamanında başlayıp III. yüzyıla kadar kent adına sikke basılmış. En parlak döneminin de zaten II ila IV. yüzyıllar arasında yaşandığını düşünülüyor.

Halen ayakta olan oldukça büyük ve içi sıvalı sarnıçları, bugün bile doğal su kaynağından beslenmekte. İçindeki kalıntıları ile Vaftiz Mağarası, zeminindeki devasa “Herakles’in 12 İşi” temalı mozaiği ile görkemli hamamı, gymnasium, işlikleriyle uzun ve geniş sütunlu caddesi, tapınakları, tiyatrosu, idari yapıları, akropol ve nekropol alanları ile örnek bir Roma yerleşim yeri burası. Sonrasında Bizans, mevcut yapıyı kendine göre şekillendirmiş tabii. Ayakta kalan batı kapısı ve o yolun devamındaki zeytinyağı işliği de görülmeye değer.

“Herakles’in 12 İşi” demişken… Zalim kral Euristeus’un Herakles’e yüklediği tüm angarya işlerin tek bir panoda işlendiği mozaik eşine az rastlanır türden. M.S. II. yüzyılda hamam zeminine işlenmiş. Ölçüleri itibariyle bölgedeki en büyük mozaikler biri; 21,91 metre uzunluğunda, genişliği ise 7,90 metre.

Uzun bir aradan sonra 2019’da yeniden başlayan kazılar bugün hız kesmeden ve büyük bir özveriyle devam ediyor. Bu muhteşem antik kent tarihsever ziyaretçilerini bekliyor. Günbatımında Alanya’yı Syedra’nın gözünden seyretme şansınız olursa emin olun bu kente bir kez daha aşık olacaksınız.